Cameratoezicht inzetten? Met deze tips voldoe je aan de regels

Als ondernemer wil je je eigendommen, onderneming, familie, medewerkers, klanten en natuurlijk jezelf beschermen. Goed hang- en sluitwerk, een alarmsysteem, een lieve waakhond en misschien een camerasysteem zijn allemaal maatregelen die bijdragen aan een veilig gevoel.  

Maar mag je overal een camera ophangen en hoe zit het met de privacy? In principe kan je overal een camera ophangen. Bedrijfspand, winkel, eigen weg of tuin mogen gefilmd worden, maar de openbare weg en de eigendommen van anderen juist niet. Soms is het onvermijdelijk dat er een stukje van de openbare weg of stoep in beeld komt, maar dit mag alleen als zogenaamde ‘bijvangst’. Let daarom goed op bij het installeren van het systeem: film alleen wat strikt noodzakelijk is. En natuurlijk niet op toiletten en kleedkamers, dat moge duidelijk zijn. De privacy van werknemers of klanten moet gewaarborgd blijven en er moet een noodzaak zijn om werknemers de hele dag te filmen. Er zijn vaak ook andere manieren om hetzelfde doel te bereiken (proportionaliteits- en subsidiariteitsbeginsel). De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft een aantal regels opgesteld voor het gebruik van camera’s: 

• Camera’s mogen geen geluidsopnamen maken. 
• Vergeet niet om klanten en werknemers op de camera’s te attenderen door waarschuwingsborden of stickers op te hangen bij de toegang van het terrein of bedrijf, waar duidelijk op vermeld staat dat er gefilmd wordt.  
• Camerabeelden mogen niet langer dan strikt noodzakelijk bewaard worden. Voor ondernemers geldt een bewaartermijn van maximaal 4 weken.

Drones
Gebruik je een drone met een camera om bijvoorbeeld landbouwgewassen in beeld te brengen? Let dan op dat je niet te veel openbare weg vastlegt of boven personen vliegt. Je mag ook niet boven gebouwen, wegen en spoorlijnen vliegen. Vliegt je buurjongen of -meisje met een drone en wil je hem of haar tegen een zakcentje jouw bedrijf en akkers laten filmen, dan kan dat niet zomaar. Er zijn nogal wat regels en vergunningen voor bedrijven die drones gebruiken om geld te verdienen of inzetten voor de bedrijfsvoering. Daarom is het verstandig om niet zelf met een drone aan de slag te gaan, maar om een professional in de arm te nemen. Deze kent de wet- en regelgeving. Vlieg je met een drone als hobby? Dan heb je geen vergunning nodig. De Rijksoverheid heeft op een rijtje gezet welke vergunningen er allemaal nodig zijn bij inzet van drones voor bedrijfsmatige toepassingen:

• Vergunning voor de drone zelf;
• Bedrijven die met een drone vliegen moeten in het bezit zijn van een ROC-vergunning;
• Vliegbrevet voor de piloot die de drone bestuurt;
• Bewijs van luchtwaardigheid;
• Bewijs van Inschrijving in het Luchtvaartregister.

In België zijn de do en don’ts voor het vliegen met drones vastgelegd bij Koninklijk besluit. 

Dashcams
Wil jij of een klant een dashcam installeren en de beelden als bewijsmateriaal gebruiken bij eventuele diefstal, ongeval of schade. Dat lijkt een goed idee, maar het heeft nogal wat voeten in de aarde. Het beveiligen van goederen geldt in de privacywetgeving als ‘gerechtvaardigd belang’. Daarom mag een bedrijf beveiligingscamera’s inzetten om bijvoorbeeld gebouwen te beveiligen. In tegenstelling tot deze beveiligingscamera’s filmt een dashcam veel vaker de openbare weg en dus andere weggebruikers. Houd er rekening mee dat zodra personen of kentekens herkenbaar in beeld komen, persoonsgegevens worden verwerkt en de Avg van toepassing is. Er moet dan een zogenaamde grondslag zijn voor het verwerken (filmen en opslaan is verwerken van persoonsgegevens). In veel gevallen is het ‘gerechtvaardigd belang’ dan niet voldoende. Bij dashcams is er nog een probleem: degenen die gefilmd worden moeten van tevoren worden gewaarschuwd dat ze in beeld kunnen komen. Dit is praktisch onmogelijk bij dashcams.

 

Toezicht personeel
Je personeel filmen met een dashcam (of andere camera) om zo het (rij)gedrag te monitoren mag overigens ook niet. Dus als het betreffende landbouwvoertuig ook door werknemers wordt bestuurd, moet de dashcam uitgezet kunnen worden. Overigens kan het ook zijn dat jouw klanten ook niet in beeld willen komen, houd daar ook rekening mee.

 

Publiceren van beelden
Het publiceren van dashcam-opnames is zonder toestemming van de gefilmde personen niet toegestaan. Dus ook niet op social media zoals Facebook, Instagram of YouTube.

 

Politie & justitie
Beelden van een ongeval kan je overdragen aan politie, justitie en/of aan de verzekeringsmaatschappij. In Nederland is het aan de rechter om te besluiten of de beelden wel of niet worden toegelaten als bewijs. Tevens zijn er strenge regels over het plaatsen van de dashcam op bijvoorbeeld de voorruit, dit vanwege zichtvermindering (boetes kunnen oplopen tot 140 euro).

 

Toch een dashcam?
Denk eerst na over alternatieven voor een dashcam, kan het doel niet op een andere manier bereikt worden? De kans op ongelukken is in principe klein, dus waarschijnlijk ziet de privacywaakhond het inzetten van dashcams als een te zwaar middel, maar daar hebben ze nog geen uitspraak over gedaan. Kies je er toch voor om een dashcam bedrijfsmatig in te zetten? Leg dan dit dan vooraf vast in het register van verwerkingen (artikel 30 Avg). Leg minimaal vast wat de grondslag voor het verwerken van de persoonsgegevens is, hoe lang je de beelden bewaart, wie toegang heeft tot deze beelden, met wie je ze deelt, hoe ze bewaard en beveiligd worden.

Je mag als particulier wel beelden online zetten met herkenbare kentekens in beeld. Je filmt namelijk niet vanuit 1 plek en je voert dit uit als persoonlijke of huishoudelijke activiteit. Wel kunnen mensen die herkenbaar in beeld zijn jou vragen om de beelden te verwijderen of een rechtszaak beginnen. De rechter bepaalt dan of privacy zwaarder weegt dan jouw recht om dergelijke beelden te publiceren. Meer informatie over dit onderwerp vind je op de site van Autoriteit Persoonsgegevens. 

Voordat je met een dashcam gaat filmen, kijk dan even goed of het noodzakelijk is en dat je voldoet aan alle regels. 

Met dashcams worden geen voertuigcamera’s bedoeld die gebruikt worden als vooruitkijk- of achteruitkijkcamera op bouw- en landbouwmachines. Deze camerasystemen nemen geen beelden en geluiden op en worden ingezet uit veiligheid of bij het monitoren van oogstprocessen.   

Nog even dit
Woon je in België, dan ben je volgens de Camerawet verplicht je bewakingssysteem bij de politiediensten aan te melden op de website www.aangiftecamera.be. In Nederland is de regelgeving nog niet zo ver, maar je kan al wel de beveiligingscamera aanmelden bij ‘Camera in beeld’. Dit kan online via een formulier op de website van de politie.

Meer weten over wat wel en niet mag op het gebied van cameratoezicht? Kijk dan op de site van de Autoriteit Persoonsgegevens.